Một bậc Thầy tài hoa, tinh thông cả Nam tạng và Bắc tạng

– Những ai đã từng tham dự các buổi thuyết pháp hay thuyết pháp của Hòa Thượng sẽ cảm nhận được sự nhiệt tình và từ bi vô bờ bến…

“Mây lang thang về đâu?Tôi yêu vầng trăng cô đơn giữa hư vô…”.

Đó là hai câu đầu của bài thơ “Mười mối tình” lấy cảm hứng từ Hòa thượng mà người viết được nghe lần đầu cách đây hơn hai mươi năm trong một lần trò chuyện với Hòa thượng. Hôm nay, chợt nghe tin Hòa thượng vừa viên tịch tại chùa Tường Vân, thành phố Huế, trong trí nhớ tôi chợt hiện lên một nỗi buồn tưởng như vô tận cùng với hình ảnh một vị Thầy tài năng…

Khoảng những năm 1990, chúng tôi thường đến Thiền viện Vạn Hạnh nghiên cứu và sao chép tài liệu nên có dịp gặp Hòa thượng nhiều lần tại phòng thiền của Ngài. Mỗi lần nói chuyện với anh ấy, đầu óc tôi trở nên rõ ràng hơn. Hòa Thượng là một trong những Minh Sư có những đức tính rất đặc biệt.

alt=”Trưởng Lão Thích Chơn Thiện” title=”Trưởng Lão Thích Chơn Thiện” />

Trưởng Lão Thích Chơn Thiện

Những nét chữ siêng năng…

Ấn tượng đầu tiên của Hòa thượng là khi trao cho chúng tôi bản thảo luận án tiến sĩ viết tay của Ngài. Những ai có dịp đọc luận văn viết tay (bản tiếng Anh và bản dịch tiếng Việt) có lẽ sẽ nhận ra ngay đức tính cần cù, kiên trì rất đặc biệt ở anh. Trong các phiên bản này, Hòa thượng đã tận tâm nghiên cứu và ghi chép cẩn thận các văn bản kinh điển cổ bằng tiếng Pali, đặc biệt là Kinh điển Nikaya.

Những ghi chú của Hòa thượng cẩn thận đến mức người đọc khó có thể tìm được bất kỳ sự đính chính nào xuyên suốt hơn 300 trang viết tay được đồng bộ hóa. Nhưng đối với anh, đó là một công việc bình thường, dù lịch trình Phật giáo của anh có bận rộn đến đâu. Khi được hỏi tại sao Hòa thượng phải viết tay như vậy, Ngài tâm sự rằng những luận văn này phải được duyệt trước khi đánh máy.

Chính vì vậy mà anh rất vui khi chép tay, nhân tiện còn chép cả bản dịch tiếng Việt do chính anh dịch ra. Điều đáng nói ở đây là khi chiêm ngưỡng nét chữ của ông, người ngưỡng mộ nhận thấy trong những nét chữ khiêm tốn, giản dị ấy, đâu đó có một sự điềm tĩnh, kiên định, rất đẹp và rất chắc chắn. Đó là ấn tượng đầu tiên mà hầu như vào thời điểm đó (trước khi luận án được công bố), các cao tăng cũng như các giáo sư, học giả nổi tiếng thời bấy giờ đều khen ngợi, khen ngợi sự siêng năng. của anh ấy qua nét chữ tuyệt vời của anh ấy.

Thúc đẩy sự nhất quán trong tư tưởng Phật giáo…

Trong số các công trình, công trình dịch thuật và nghiên cứu của Hòa thượng, đặc biệt là cuốn “Tóm lược Phật giáo” thì đây là cuốn sách giáo khoa Phật giáo quan trọng được tái bản liên tục trong hơn 30 năm qua. . Trong Lời giới thiệu cuốn sách, cố Hòa thượng Thích Thiện Siêu đã nhận xét như sau:

“Dựa trên kinh Nikaya và Agama với một phần ý nghĩa được rút ra từ truyền thống phương Bắc, Hòa thượng đã trình bày Phật giáo một cách mạch lạc và rõ ràng, nhằm giới thiệu những nội dung căn bản của Phật giáo. nghiên cứu, đồng thời gợi lên những lối suy nghĩ sâu sắc và đúng đắn, có thể phù hợp với nhiều độc giả… Tôi cho rằng cuốn sách Phật học này phản ánh một quá trình học tập nghiêm túc, một niềm tin sâu sắc vào đạo Phật và một tấm lòng tha thiết khuyến khích việc thực hành. mọi người…”.

Đọc hết các chương về tư tưởng Phật giáo từ khi ra đời đến khi phát triển, độc giả sẽ thấy rõ tâm huyết của ông. Đây là những nỗ lực nhằm vượt qua mọi khác biệt, phát huy tính nhất quán trong tư tưởng cổ điển và mối liên hệ triết học giữa Phật giáo Nguyên thủy và Phật giáo Phát triển. Khái niệm “Tiểu thừa” và “Đại thừa” theo ông chỉ là biểu hiện của sự phát triển lịch sử lý luận.

alt=”Bản viết tay của Hòa thượng Thích Chơn Thiện (ảnh Quảng Điền chụp, văn bản do Hòa thượng Hương Yến cung cấp)” title=”Bản viết tay của Hòa thượng Thích Chơn Thiện (ảnh Quảng Điền chụp, văn bản do Hòa thượng Hương Yến cung cấp)” />

Bản viết tay của Hòa thượng Thích Chơn Thiện (ảnh Quảng Điền chụp, văn bản do Hòa thượng Hương Yến cung cấp)

Bạn đọc có thể thấy điều này qua những lời giải thích và chứng minh của ông về sự “nhất quán” giữa học thuyết “Ngũ uẩn vô ngã” của Phật giáo Nguyên thủy và học thuyết “Tính không” của Đại thừa. Nhưng hơn hết, đằng sau những phân tích và lý giải của ông, người đọc có thể cảm nhận ngay được khát khao cháy bỏng nhất của con người, đó là đi tìm chân lý và hạnh phúc! Vì vậy, với tư cách là một Phật tử chuyên gia, theo quan điểm của ông, mặc dù ngôn ngữ hay cách tiếp cận có khác nhau, nhưng nhu cầu về chân lý, để nhận ra chân lý, không khác nhau. Vấn đề là, tùy từng hoàn cảnh khác nhau mà Phật giáo cần có sự linh hoạt, thích ứng phù hợp.

Thầy thông thạo cả đàn Nam và Đàn Bắc…

Những ai đã từng tham dự các buổi thuyết pháp hoặc thuyết giảng của Hòa Thượng ít nhiều sẽ cảm nhận được sự nhiệt tình và lòng từ bi bao la của Ngài. Khi trình bày một vấn đề, anh thường đi rất sâu và đi sâu hơn những gì khán giả mong đợi. Bài trình bày của ông ngoài tính uyên bác và thông thạo, còn luôn được hỗ trợ bởi những lập luận dựa trên tác phẩm gốc và kinh điển. Nhờ đó mà niềm tin của khán giả càng tăng cao. Có thể nói, tuy không phải là người trực tiếp dịch thuật nhưng Hòa thượng là một trong những tu sĩ sâu xa nhất trong cả hai hệ thống Tây Tạng Nam và Bắc.

Đọc tác phẩm của ông, người đọc thường có cơ hội lĩnh hội được sự giao thoa tư tưởng của cả hai hệ thống kinh điển Phật giáo (Nam tông và Bắc truyền) được trích dẫn, giới thiệu một cách rất đầy đủ. Đối với các thế hệ tăng ni sau đại học, các tác phẩm của Hòa thượng là nguồn cảm hứng thiêng liêng, động lực mạnh mẽ, khuyến khích các nghiên cứu sinh sau đại học mạnh dạn đi sâu hơn vào kho tàng tư tưởng Phật giáo, đặc biệt là tư tưởng Phật giáo Nguyên thủy.

Và ở đó, trong kho tàng Nguyên Thủy, hành giả sẽ có thể nghe được âm thanh tuyệt vời của Đại thừa, dù thời đại cách nhau 500 năm hay một nghìn năm. Đây quả thực là một nét hiếm có trong các công trình nghiên cứu triết học Phật giáo ở thời đại chúng ta.

alt=”Chữ viết của Hòa thượng trong một bài thơ lấy cảm hứng từ ngài” title=”Chữ viết của Hòa thượng trong một bài thơ lấy cảm hứng từ ngài” />

Chữ viết của Hòa thượng trong một bài thơ lấy cảm hứng từ ngài

Bây giờ đột nhiên…

Sau nhiều năm cống hiến cho công việc Phật sự, ở tuổi 75, đối với Ngài, đó thực sự không phải là quá già nhưng Hòa Thượng đã trở về cõi vĩnh hằng. Các đệ tử ở lại hồi tưởng, buồn bã tưởng nhớ Hòa Thượng; nhớ những năm trước, nhớ những lời dạy chân thành và cao thượng, nhớ ánh sáng nội tâm lóe lên từ trái đất nguyên sơ… Và giờ đây, bỗng dưng anh đã trở về cõi của mình. nguồn gốc chân chính, nơi “sông vẫn sông, núi vẫn núi”.

Cúi đầu đảnh lễ Hòa thượng Giác Linh.

Chúng con mong rằng Ngài sẽ sớm trở lại thế giới Ta Bà để hoằng dương và cứu độ chúng sinh.