Sông Tô Lịch hoàn toàn có thể hồi sinh: Chuyên gia chỉ ra yếu tố then chốt, quan trọng hơn cả công nghệ!

Trải qua hàng ngàn năm lịch sử, sông Tô Lịch được coi là “mạch rồng” của Hà Nội. Tuy nhiên, hàng chục năm qua, dòng sông này đã bị nước thải “lột ​​bỏ” vẻ đẹp trong xanh và thơ mộng vốn có. Khi nhắc tới Tô Lịch, nhiều người nghĩ ngay đến câu chuyện “hồi sinh”.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ. Đào Trọng Tú (Trưởng Ban Chấp hành Mạng lưới sông ngòi Việt Nam) cho biết: “Giữa thủ đô Hàn Quốc có một con suối, xưa kia tình trạng của nó giống như sông Tô Lịch. Bây giờ con sông đó đẹp lắm!”.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ. Đào Trọng Tú. Ảnh: Internet

Đó chính là suối Cheonggyecheon, đoạn chảy qua Seoul, rất nổi tiếng hiện nay.

Trong nhiều thế kỷ, Cheonggyecheon đã trở thành một phần trong cuộc sống hàng ngày của người dân. Dưới áp lực của sự gia tăng dân số, dòng suối này đã có thời gian bị ô nhiễm nặng nề. Năm 1968, người ta đã lấp dòng suối này và xây đường cao tốc trên cao phía trên.

Tuy nhiên, vào tháng 7 năm 2003, ông Lee Myung-bak, lúc đó là thị trưởng Seoul, sau này là tổng thống Hàn Quốc, đã khởi xướng dự án khôi phục dòng suối. Đây là một dự án đầy tham vọng bởi nó không chỉ đòi hỏi phải dỡ bỏ đường cao tốc trên cao mà còn đòi hỏi phải tái tạo một tuyến đường thủy đã bị san lấp từ lâu và hiện gần như khô cạn, phải bơm 120.000 tấn nước. hàng ngày. Dù vấp phải nhiều ý kiến ​​phản đối và chỉ trích nhưng cuối cùng dự án cũng hoàn thành vào tháng 9/2005 và được ca ngợi là thành tựu to lớn trong nỗ lực tạo dựng một khu đô thị xanh, sạch, đẹp.

Từ một dòng suối “chết”, nơi đây trở thành một trong những không gian công cộng được yêu thích và yêu thích nhất thành phố. Ngày nay, người dân địa phương và khách du lịch đổ về Suối Cheonggyecheon để tận hưởng làn nước trong vắt, những cây cầu và công viên đẹp như tranh vẽ cũng như những màn trình diễn ánh sáng tuyệt đẹp thay đổi theo mùa.

Nhìn chung, để hồi sinh dòng sông nội thành, Hàn Quốc đã thực hiện nhiều biện pháp, trong đó có việc phá bỏ nhà cửa, chung cư… ven sông. Sau đó, họ tách nước thải, xử lý và đưa nó trở lại dòng suối, đồng thời thêm nước vào.

Riêng với sông Tô Lịch, theo ước tính của Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội, mỗi ngày sông phải tiếp nhận tới 150.000 m³ nước thải công nghiệp và sinh hoạt qua hàng trăm cảng xả trực tiếp. Bên cạnh đó, dòng sông còn phải đối mặt với vấn đề không có nguồn nước chảy vào.

Cheonggyecheo Stream hôm nay. Ảnh: Internet

“Gọi là sông thì phải có dòng chảy. Hiện nay, nguồn nước cho sông Tô Lịch là nước thải từ các hộ gia đình. Nói cách khác, nó không có nguồn nước sinh hoạt và không nối với bất kỳ sông hồ nào khác. Xưa thì có, nhưng bây giờ thì khác, Tô Lịch bây giờ chỉ là một con kênh thoát nước. Vì vậy, yêu cầu đầu tiên là buộc phải xử lý nước thải. Tiếp theo là câu chuyện lấy nước ở đâu và làm như thế nào”.Phó Giáo sư, Tiến sĩ. Đạo Trọng Tú nói.

Ông còn nhấn mạnh: “Mặt cắt ngang sông Tô Lịch xấu lắm. Về mặt thẩm mỹ thì trông giống như một con kênh, sông không như thế này!”.

Chia sẻ quan điểm này, nhà sử học Lê Văn Lân cho rằng vấn đề của sông Tô Lịch bao gồm ba vấn đề, một là chống ô nhiễm hệ thống nước thải, hai là vi sinh vật, ba là dòng nước. đổ vào. Trước đây, có một dự án của Nhật Bản thử nghiệm ở Tô Lịch nhưng cũng thất bại.

Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ. Đào Trọng Tú: “Khó lắm, tôi không làm được! Ngày xưa tôi phản đối phương pháp này, cho rằng dùng vi sinh vật là không khả thi”.

Như vậy, vấn đề chính ở sông Tô Lịch cần giải quyết là xử lý nước thải và tạo dòng chảy.

Giáo sư. Lê Văn Lân từng bày tỏ: “Chúng ta nên cố gắng cứu sông Tô Lịch. Cuộc giải cứu đó không chỉ là hô hào mà phải làm những việc thiết thực, dùng sức mạnh trí tuệ và hành động mới có kết quả”..

Anh tin rằng việc đầu tiên là phải biến Tô Lịch trở thành dòng sông có cửa! Nghĩa là, hãy để nó trở lại một dòng sông sống thực sự và xử lý triệt để việc xả nước thải vào đó. Nó chỉ đơn giản như vậy thôi!

Trên thực tế, chúng ta đã có giải pháp cho hai vấn đề cấp bách nêu trên.

Đầu tiên là dự án Nhà máy xử lý nước thải Yên Xá Được khởi công xây dựng từ tháng 10/2016, với tổng diện tích 13,8 ha, vốn đầu tư hơn 16.000 tỷ đồng. Theo báo cáo của Ban quản lý dự án, hệ thống nhà máy bao gồm nhà máy xử lý nước thải công suất 270.000 m3/ngày đêm và hệ thống cống thu gom, cống bọc, cống nối (dọc hai bờ sông Tô). Lịch, sông Lu, quận Hà Đông…) với tổng chiều dài cống khoảng 41.362km, đường kính từ 400mm – 2.400 mm.

Về công tác xây dựng, dự án được triển khai từ năm 2019 với 4 gói thầu xây lắp chính. Tính đến thời điểm hiện tại, với gói thầu số 01 xây dựng Nhà máy xử lý nước thải Yên Xá công suất 270.000m3/ngày đêm, ngày 01/12/2024, Ban quản lý dự án đã bắt đầu tổ chức vận hành thử nhà máy theo văn bản. giấy phép môi trường đã được phê duyệt. Đối với gói thầu số 2 là xây dựng hệ thống thoát nước sông Tô Lịch và cống chính, khối lượng hoàn thành đến nay đã đạt khoảng 98% khối lượng hợp đồng. Trong đó, 100% toàn bộ đường ống đã được hoàn thành và đưa nước thải về Nhà máy từ ngày 29/5/2024.

Nhà máy xử lý nước thải Yên Xá. Ảnh: Công nhân

Gói thầu số 3 liên quan đến xây dựng hệ thống thoát nước cho sông Lu đã chấm dứt hợp đồng với nhà thầu từ tháng 11/2023 do nhà thầu không đủ năng lực. Ban quản lý dự án đang trong quá trình hoàn thiện hồ sơ trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt chủ trương điều chỉnh nguồn vốn ODA vào ngân sách để đảm bảo tiến độ dự án.

Gói thầu số 4 xây dựng hệ thống thoát nước cho một phần khu vực Hà Đông và khu đô thị mới đã ký hợp đồng gia hạn từ tháng 11/2023 và đã tiếp tục thi công vào tháng 2/2024. Hiện tại, dự án đã hoàn thành khoảng 22% khối lượng công việc và Ban quản lý dự án đang đôn đốc nhà thầu xây dựng đẩy nhanh tiến độ, phấn đấu hoàn thành vào năm 2025.

Thứ hai là phương án dẫn nước sông Hồng vào sông Tô Lịch. Chủ tịch Hà Nội Trần Sỹ Thanh vừa chỉ đạo Sở Xây dựng chủ trì dự án khẩn cấp chuyển nước sông Hồng bổ sung cho sông Tô Lịch tạo dòng chảy, không lấy nước trực tiếp từ Hồ Tây. Nhiệm vụ này phải hoàn thành trước ngày 2 tháng 9 năm 2025.

Là chuyên gia về sông ngòi, Phó Giáo sư, Tiến sĩ. Đào Trọng Tú khẳng định Hà Nội đang đi đúng hướng.

“Nếu quyết tâm thì nhất định có thể làm được, có gì là không thể? Ngay tại Việt Nam, tại Thành phố Hồ Chí Minh, Kênh Nhiêu Lộc – Thị Nghè đã được làm sạch. Nhưng xét về mặt tự nhiên thì con kênh này khác với sông Tô Lịch. Quan điểm của tôi ở đây là mọi chuyện đều có thể xảy ra, chỉ cần bạn có đủ quyết tâm là được”. Ông Đào Trọng Tú bày tỏ.

Ông cũng nhận xét, vấn đề xử lý nước thải không khó. Công nghệ hiện đại ngày nay hoàn toàn có thể giải quyết được vấn đề này. Tất nhiên, để làm được điều đó cần phải có một khoản đầu tư rất lớn. Bên cạnh đó, quyết tâm và làm đến cùng mới là yếu tố then chốt. Thực tế một số nơi cũng đã làm như vậy, chúng tôi có mô hình. Về mặt kỹ thuật đưa nước vào sông Hồng, TS. Tú rất lạc quan vì “không khó”.

Theo ông, nếu chỉ sông Tô Lịch trong xanh thì chỉ đáp ứng được 60-70%, vì trên thực tế Hà Nội vẫn còn nhiều con sông trong thành phố như sông Lu, sông Sét, sông Kim Ngưu… Nhưng dù sao đi nữa Chúng ta vẫn cần một sự khởi đầu, đây là trường hợp sông Tô Lịch xanh trở lại.

Đào Trọng Tú nhấn mạnh: “Tôi tin mọi việc đều có thể làm được. Vấn đề duy nhất là bạn có làm được không? Nếu sông Tô Lịch có thể xanh trở lại thì có nghĩa là các dòng sông khác cũng có tương lai”.